رویکرد سرمایه گذاری اشتغال زا در مناطق توسعه نیافته کشور برای ساماندهی مشکلات تهران

پایتخت یا مرکز سیاسی محل تمرکز اقتدار سیاسی در هر کشور است و شهرهای پایتختی با توجه به جایگاه ویژه ای که در سازمان سیاسی فضا دارند، از توانایی نقش آفرینی زیادی در عرصه های سیاسی، اقتصادی و فرهنگی برخوردارند. اگرچه نقش آفرینی شهر پایتختی عمدتاً از جهات سیاسی، می باشد ولی با توجه به تسهیلاتی که در شهرهای پایتختی وجود دارد، معمولاً انجام بسیاری از کارهای اقتصادی نیز توجیه پذیر است و این شهرها را از این نظر نیز برجسته می کند. با توجه به اینکه پایتخت هسته سیاسی اداری کشور می باشد و عمدتاً اداره امور کشور از آنجا رقم می خورد، لازم است این شهرها از پویایی و کارایی قابل قبولی برخوردار باشند تا انجام امور به صورت روان صورت پذیرد. شهر تهران به عنوان پایتخت سیاسی کشور، خود با مشکلات عدیده ای دست به گریبان است که می تواند کارایی این شهر را به عنوان هسته سیاسی کشور با مشکل مواجه کند. با توجه به اینکه تعداد قابل توجهی از مشکلات شهر تهران ناشی از مهاجرت به این شهر و جستجوی فرصت های شغلی در آن است، لذا به نظر می رسد تا زمانی که مشکلات اشتغال در پسکرانه های کشور حل نشود، نمی توان امید چندانی به حل مشکلات پایتخت داشت و از قضا هر تلاشی که برای ساماندهی مشکلات پایتخت بدون توجه به حل مشکلات پسکرانه های کشور صورت پذیرد، علاوه براینکه توسط هجوم تازه واردان خنثی می شود، بلکه موجب عدم توازن توسعه ای بیشتر پایتخت با مناطق دیگر کشور شده و خود انگیزه بیشتری برای مهاجرت و زندگی در تهران بوجود می آورد و این دور باطل مشکلات ادامه می یابد. با توجه به مطالب بالا، مقاله حاضر با روش توصیفی - تحلیلی به دنبال بررسی حل ریشه ای و سیستماتیک برخی از مشکلات پایتخت به منظور افزایش پویایی و کارایی آن است. نتایج تحقیق نشان می دهد که عدم وجود فرصتهای اشتغال در مناطق توسعه نیافته کشور، موجب مهاجرت به شهر تهران و انتقال مشکلات این مناطق به شهر تهران و گره خوردن بیشتر مشکلات در این شهر می شود و هرگونه تلاشی برای ساماندهی شهر تهران بدون توجه به حل مشکلات پسکرانه های کشور، نمی تواند با توفیق چندانی مواجه شود. در این میان علاوه بر دولت، حتی شهرداری تهران با مدیریت منابع بودجه ای خود می تواند اقدام به سرمایه گذاری هایی با توجیه پذیری بالا در برخی از مناطق حاشیه​ای و مهاجرفرست کشور نماید و به نظر می رسد این امر در مقایسه با حجم مشابه سرمایه ای که در تهران برای ساماندهی مشکلات این شهر هزینه می شود، به مراتب اثرات بیشتری در ساماندهی مشکلات این شهر داشته باشد. چرا که هرگونه هزینه ای که در تهران و برای ساماندهی آن می شود، خود در عمل منجر به افزایش شکاف توسعه ای این شهر با نقاط دیگر کشور شده و در نتیجه انگیزه های مهاجرت به این شهر را افزایش می دهد و این دور باطل هرگز به نتیجه نمی رسد. دولت و شهرداری تهران باید به جای برخورد انفعالی با مشکلات این شهر، با شناخت منشاء آن ها به صورت ریشه ای برخورد نمایند.